واژینیت یا عفونت واژن

عفونت واژن یا همان واژینیت ( vaginitis ) به حالتی گفته می شود که در آن مهبل یا همان واژن دچار التهابی شود که به علت فعالیت انواع میکروارگانیسم های بیماری زا ( باکتری یا قارچ ) ایجاد شده باشد. در بیشتر موارد تغییر میزان اسیدیته و در ادامه فلور محیط اندام تناسلی باعث ایجاد این عارضه می شود.

تقریبا از هر ۳ نفر خانم یک نفر از آنها تجربه واژینیت را در طول زندگی خود خواهند داشت. یعنی میزان شیوع آن در حدود ۳۰ درصد است.

این عفونت ها غالبا خیلی خطرناک نیستند و بیشتر خانم ها با احساس سوزش در ناحیه مهبل یا مشاهده ترشحات سفید رنگ از واژن متوجه عفونت خواهند شد. با این وجود برای تشخص قطعی vaginitis و نیز تعیین علت اصلی و انتخاب درمان باید به پزشک مراجعه نمود.

در ادامه به صورت مفصل در مورد علل، روش تشخیص و درمان واژینیت صحبت می کنیم.

علت عفونت واژن

همانطور که گفتیم علت زمینه ای این عفونت زنانه بر هم خوردن اسیدیته مهبل است.

باکتری ها و قارچ هایی که به صورت طبیعی در اندام تناسلی زندگی می کنند به PH معمول واژن که چیزی در حدود ۳.۸ تا ۴.۲ می باشد عادت دارند.بنابراین تغییر در این میزان باعث مرگ برخی از باکتری های مفید می شود که شرایط برای رشد بیش از حد باکتری ها و قارچ های عفونت زا کاملا فراهم شود. در این حالت نشانه های عفونت به سرعت ظاهر می شود.

فلور میکروبی مهبل

در حالت عادی اندام تناسلی بانوان میزبان طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها است.

بخش عمده وظیفه تنظیم اسیدیته واژن بر عهده نوعی باکتری به نام لاکتوباسیل است که با ترشح اسید لاکتیک و اسیدی کردن محیط، از رشد سایر باکتری ها و قارچ ها جلوگیری می کند. از طرفی با تولید هیدوژن پراکسید یا همان آب اکسیژنه باعث کنترل عفونت ها می شود.

در صورتی که شرایط برای رشد و زندگی لاکتوباسیل برهم بخورد، به زودی شاهد عفونت واژن خواهیم بود.

چه عواملی باعث واژینیت می شود ؟

مصرف خودسرانه، طولانی مدت یا بی رویه آنتی بیوتیک ها باعث بر هم خوردن فلور میکروبی مهبل می شود.

تغییرات هورمونی به ویژه در میزان استروژن، نیز می تواند زمینه ساز واژینیت شود. مقادیر کافی از هورمون استروژن شرایط مناسبی برای افزایش لاکتوباسیل ها فراهم می کند. بنابراین در طول دوره بارداری و نیز در چرخه پریودی امکان بروز عفونت واژن بیشتر می شود.

در هر صورت با از بین رفتن شرایط لازم برای زنده ماندن و تکثیر لاکتوباسیل ها ( باکتری های مفید مهبل ) عوامل بیماری زا مانند باکتری های استرپتوکوک، گاردنرلا واژینالیس و … و مخمر یا همان قارچ کاندیدا آلبیکانس کاملا فراهم می شود.

همچنین نوع خاصی از التهاب واژن وجود دارد که از طریق تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می شود. این عفونت به وسیله نوعی انگل به نام تریکومونیازیس ایجاد می شود.

درمان عفونت واژن به نوع عفونت بستگی دارد. لذا تشخص صحیح و سریع دلیل التهاب و عفونت اهمیت بالایی خواهد داشت.

عوارض جانبی و خطرات

این بیماری معمولا خطر جدی ایجاد نمی کند. مراجعه به پزشک متخصص و مصرف منظم داروهای تجویز شده و رعایت توصیه ها معمولا به کنترل عفونت منجر می شود.

اما عفونت های  مکرر،متعدد و عود کننده که به درمان پاسخ مناسبی نمی دهند می تواند نشان از نقص عملکرد دستگاه ایمنی باشد.

همچنین باید نسبت به عفونت واژن در دوره بارداری حساسیت بیشتری به خرج دهید.

واژینیت در بارداری

افزایش ضخامت لایه مخاطی اندام تناسلی و در ادامه افزایش دمای آن، مشکلاتی مانند دیابت بارداری و تغییرات هورمونی ، به ویژه استروژن، واژن را مستعد عفونت می نماید.

این عفونت ها به صورت بالقوه می توانند بر رشد جنین تاثیر بگذارند و حتی سبب زایمان زودرس و یا در موراد حادتر مرگ جنین در داخل رحم بشود.

گاهی برخی از عفونت ها می توانند در هنگام زایمان به نوزاد منتقل شوند.

از طرفی مصرف برخی از داروها در دوره حاملگی ممنوع است. پزشک برای تجویز دارو برای درمان واژینوز در ۹ ماهه بارداری انتخاب های زیادی ندارد.

لذا تشخیص نوع آلودگی و درمان به موقع و صحیح آن می تواند بسیار مهم باشد. در مورد روش درمان عفونت مهبل در ادامه به صورت مفصل تر توضیح داده ایم.

علایم عفونت واژن

اکثر بانوان با مشاهده لکوره یا ترشحات غیر عادی و نیز احساس سوزش متوجه بروز آلودگی در خود می شوند. اما نشانه های واژینیت با توجه به عامل ایجاد بیماری متفاوت است.

زمانی که التهاب و عفونت بر اثر حضور باکتری ها باشد ترشحات بدبو ( شبیه بوی ماهی ) در طیف رنگی سفید تا خاکستری مشاهده می شود. عموما پس از مقاربت شدیدتر می شود.

در حضور تریکومونیازیس ترشحات بیشتر حالت کف آلود و به رنگ زرد یا سبز است.

اما عفونت قارچی واژن خود را بیشتر به صورت احساس خارش با ترشحات غلیظ و پنیری شکل نشان خواهد داد.

احتمالا نشانه های دیگری مانند سوزش و درد هنگام نزدیکی و ادرار یا لکه بینی (خونریزی های جزیی) نیز دیده شوند.

درمان عفونت واژن ( واژینیت)

برای درمان واژینیت حتما باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک با بررسی علایم و نمونه برداری از ترشحات یا آزمایش ادرار،  نوع عفونت ( باکتریایی ، قارچی یا انگلی )را تشخیص و داروهای مناسب را تجویز می نماید.

توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه داروها می تواند مشکل را تشدید و درمان را سخت تر و طولانی تر کند.

تجویز دارو تنها در صلاحیت پزشک است. اما پزشک زنان و زایمان به صورت معمول احتمالا یکی داروهای زیر را برای شما تجویز خواهد کرد :

• عموما برای عفونت باکتریایی از آنتی بیوتیک هایی مانند کلیندامایسین ، مترونیدازول و سکنیدازول استفاده می شود. هچنین استفاده از پروبیوتیک های مناسب برای بازگرداندن فلور یا همان تعادل باکتریایی واژن قابل تجویز است.
• در صورت اثبات آلودگی قارچی نیز داروهایی مانند فلکونازول، ترکونازول و کلوتریمازول تجویز می شوند.
• در درمان عفونت واژن انگلی یا همان تریکومونازیس واژینالیس هم از داروهایی مانند مترونیدازول و تینیدازول استفاده می شود. این نوع از عفونت ها معمولا خود به خود خوب نمی شوند و به راحتی به شریک جنسی شما نیز منتقل می شود. گاهی لازم است هر دو همزمان از دارو استفاده نمایید.

مجددا تاکید می کنیم برای درمان واژینیت یا عفونت واژن حتما باید به پزشک مراجعه کنید. به ویژه اگر در دوران بارداری یا حاملگی قرار دارید.

درمان خانگی عفونت واژن

برای درمان عفونت مهبل در خانه راهکارهای متعددی وجود دارد. بیشتر آنها جنبه های تجربی دارند و اثربخش بودن آنها به صورت علمی اثبات نشده است.

توصیه می شود برای درمان حتما به پزشک مراجعه نمایید. با این وجود از این راهکارهای خانگی به عنوان درمان مکمل استفاده شده است.

1. سرکه به ویژه سرکه سیب : اسیدیته سرکه سیب بسیاری از باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا را از بین می برد. سرکه سیب را با آب رقیق کنید و داخل وان حمام بریزید. از سرکه سیب مستقیما برای شست و شوی واژن استفاده نکنید.
2. روغن مرزنجوش یا پونه کوهی : این گیاه دارای دو نوع ضد قارچ به نام های تیمول و کارواکرول است که در کنترل کاندیدا آلبیکنس موثر است. از روغن مرزنجوش به صورت  رقیق شده و با روش بخور استفاده نمایید. هرگز روغن را به صورت مستقیم  در نواحی اطراف مهبل استفاده نکنید.
3. روغن نارگیل : این روغن نیز دارای خواص ضد قارچی است. از روغن نارگیل رقیق شده می توانید به صورت موضعی استفاده کنید.
4. روغن درخت چای : عصاره این گیاه نیز خواص ضد عفونی کننده دارد. از فرم رقیق شده این روغن همراه با روغن نارگیل می توانید به صورت موضعی استفاده نمایید.
5. ماست طبیعی : ماست با داشتن ترکیبی از انواع پروبیوتیک ها می تواند به تنظیم فلور طبیعی و درمان عفونت واژن کمک کند.

البته راهکارهای دیگری نیز مانند استفاده از سیر، هیدروژن پراکسید و اسید بوریک وجود دارد. اما همانطور که گفتیم بهتر است از هرگونه خود درمانی واژینیت خودداری کنید.

داروهای بدون نسخه و OTC متعددی نیز برای رفع این مشکل وجود دارد. این داروها اغلب به صورت کرم و شیاف در دسترس هستند. از میان داروهایی که نتایج نسبتا خوبی از خود به جای گذاشته  شیاف واژینال سیموواژ  و کسپول بایوفم قابل اشاره است.

این دارو از بخش فروشگاه داروخانه آنلاین داروسپ در دسترس است.