زینک چیست ؟

شناخت خواص زینک یا روی ( درجدول تناوبی عناصر : Zn ) به این دلیل دارای اهمیت است که بدن شما در تعداد سرسام آوری از فعالیت های معمول خود از ایم ریز مغذی حیاتی استفاده می کند.

روی ” بعد از آهن ” دومین ماده معدنی مهم  و پر کاربرد در بدن شماست. پیش از این در یک مقاله مفصل در مورد نقش آهن در بدن صحبت کرده ایم. پیشنهاد می کنیم حتما آن نوشته را هم مطالعه کنید.. همین مساله اهمیت بالا و نقش حیاتی آن در بدن را نشان می دهد.

در ادامه به صورت جامع و مفصل در مورد خواص زینک توضیح می دهیم. سعی خواهیم کرد هیچ کدام از کاربرد های شناخته شده زینک یا روی را از قلم نیاندازیم.

خواص زینک

همانطور که گفتیم روی یا زینک در بیشتر متابولیسم ها و فعالیت های بدن نقش دارد. Zinc  برای فعالیت بیش از ۳۰۰ آنزیم ضروری است. این آنزیم ها به متابولیسم، هضم، عملکرد اعصاب و بسیاری از فرآیندهای دیگر کمک می کنند.

صرفا به عنوان یک مثال یکی از آنزیم هایی که برای طعم و بوی مناسب ضروری است به زینک وابسته است. کمبود این ریز مغذی در بدن میزان حس چشایی و حساسیت آن به مزه ها را کاهش خواهد داد.

این گستردگی عملکرد برای یک ماده معدنی واقعا شگفت انگیز است.

از مهم ترین خواص زینک می توان به مشارکت در ساخت پروتئین ها  و DNA اشاره کرد. به این ترتیب تقسیم سلولی و در نتیجه رشد و نمو بدن به ویژه در دوران نوزادی و کودکی به آن متکی است.

روی یا همان Zinc خواص آنتی کسیدانی نیز دارد. به این معندی که که با رادیکال های آزاد که با فرآیند اکسیداسیون به سلول های آسیب جدی می زند و زمینه ایجاد سطرسان را فراهم می کند مبارزه و آن ها را خنثی می کند.

عنصر روی موجود در بدن خطر ابتلا به برخی از بیماری ها را کاهش می دهد. همچنین به دلیل نقشی که در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد میتواند به مقاومت بدن در برابر عفونت های ویروسی و باکتریایی کمک کند.

این ریز مغذی تاثیر شگت انگیزی بر سلامت پوست، مو و ناخن نیز دارد. خواص زینک به زیبایی پوست و مو و جلوگیری از جوش و آکنه کمک بسیار زیادی می کند.

روی حتی به بهوبد زخم ها نیز کمک می کند. در صورت برخورداری از منابع کافی Zinc در بدن التیام زخم های پوستی بسیار سریع تر اتفاق می افتد.

برای اینکه بیشتر با خواص این ماده معدنی آشنا شوید و درک آن ساده تر شود سعی می کنیم فواید آن را در قالب یک دسته بندی ارائه کنیم.

خواص زینک برای کودکان

با توجه به حساسیت بالای والدین نسبت به سلامت نوزادان و کودکان خود و در نتیجه رشد و تکامل کودکان، استفاده از منابع غنی زینک برای آنها اهمیت بالایی دارد.

با این وجود اگر والدین از تاثیر این ماده معدنی بر سلامت کودک خود مطلع باشند، می توانند کمک بیشتر به تامین روی به عنوان یک ریز مغذی برای کودک خود داشته باشند.

در ادامه چند مورد از مهمترین خواص زینک برای کودکان و خردسالان را توضیح می دهیم.

بهبود روند رشد کودک

همانطور که گفتیم Zinc در ساخت و همانند سازی DNA یا همان ماده ژنتیکی نقش دارد. بنابراین وجود مقادیر کافی زینک می تواند به روند رشد کودک کمک کند.

مطالعات زیادی نشان داده که کودکانی که به هر دلیل از رژیم غذایی حاوی زینک کافی برخوردار نیستند، دچارمشکلات متعددی در رشد و تکامل می شوند.

علت این مساله می تواند تاثیر خواص زینک بر تنظیم ترشح هورمون رشد نیز باشد.

توجه داشته باشید که یکی از علل بی اشتهایی کودک و عدم تمایل او به صرف غذا می تواند ناشی کمبود زینک باشد. این اختلال تغذیه ای حتما بر روند رشد کودک تاثیر منفی می گذارد.

خواص زینک برای افزایش قد کودک

قد انسان تابع دو عامل وراثت و محیط است. درست است که ژنتیک هر اسنان حد نهایی قد او را تعیین می کند اما در صورتی که ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز به کودک نرسد احتمالا نمی تواند به رشد نهایی خود برسد.

یکی از فواید زینک برای کودک کمک به افزایش قد است. کودکان و خردسالانی که دچار کمبود یا فقر Zinc هستند معمولا قد بلندی ندارند و کوتاه قامت تر از سایر افراد هستند.

افزایش کارایی ذهنی و یادگیری

یکی دیگر از خواص زینک حفاظت از دستگاه عصبی است. به نظر می رسد بهره مندی از مقادیر متناسبی از عنصر روی می تواند به از عصب های بدن به شکل موثری حمایت و مخافظت کند.

سلامت مغز و دستگاه عصبی نیز یقینا بر بهبود یادگیری به ویژه در کودکان کمک خواهد کرد.

در آزمایشی که بر روی موش ها انجام گرفته است دریافت Zinc به شکل قابل ملاحظه ای بر بهبود حافظه آنها تاثیر گذر بود.

اکنون اثبات شده است که فقر زینک در کودکی و نوجوانی احتمال بروز آلزایمر در سنین بالا و کهنسالی را افزایش می دهد.

کمک به بهبود کیفیت خواب

یکی از مهم ترین خواص زینک تنظیم ترشح و سطح هورمون های بدن است. یکی از هورمون های بدن که به صورت مستقیم بر خواب و کیفیت آن تاثیر می گذارد، ملاتونین است.

کمبود روی یا زینک می تواند سطح این هورمون در بدن را بر هم بریزد و در نتیجه موجب بی خوابی یا اختلال در کیفیت آن شود.

خواب کافی و با کیفیت تاثیر مهمی در رشد کودک خواهد داشت. نوزادان یا کودکانی که به هر دلیل دچار انواع بی خوابی می شوند، احتمالا از رشد کمتری نسبت به همسالان خود برخوردار خواهند بود.

درمان اسهال کودکان

اسهال در کودکان مساله بسیار رایجی است. این مشکل باعث نگرانی زیادی در بین والدین می شود. این نگرانی زمانی قابل درک است که بدانیم اسهال یکی از عوامل اصلی مرگ و میر نوزادان است.

اسهال باعث عدم جذب موادمغذی و نیز کاهش آب بدن و در ادامه کاهش وزن و اختلال رشد کودک می شود.

برخی از انواع اسهال دقیقا به دلیل کمبود زینک اتفاق می افتد. در سایر موراد نیز استفاده از شربت زینک سولفات می تواند به کاهش شدت و طول مدت اسهال نوزادان و کودکان کمک کند.

البته تجویز روی و زینک برای درمان اسهال نوزادان تنها بر عهده پزشک است. با وجود خواص زینک هیچگاه مکمل را خودسرانه مصرف نکیند.

کاهش خطر سندروم متابولیک

سندروم یا نشانگان متابولیک یک اختلال با مجموعه از نشانه ها و عوامل مختلف است که خود را در کودک به صورت چاقی، فشار خون، دیابت و … نشان می دهد و در ادامه می تواند به بیماری های قلبی و عروقی منجر شود.

بر اساس تحقیقات انجام شده به نظر می رسد خواص زینک می تواند در کنترل سندورم متابولیک در کودکان موثر باشد.

خواص زینک برای سلامت دهان و دندان کودک

پلاک دندان عامل اصلی پوسیدگی دندان ها و التهاب و عفونت لثه است. بر اساس تحقیقات علمی مصرف زینک به صورت خوراکی  نیز استفاده از دهانشویه هایی که در ترکیبات خود دارای روی می باشد، به کاهش میزان پلاک دندان کمک و از عفونت های دهان و دندان جلوگیری می کند.

این مساله بر روی سلامت عمومی کودک و حس اعتماد به نفس آنها تاثیر زیادی دارد.

خواص زینک برای کودکان محدود به این موارد نیز و بررسی هایی در مورد کمک به بهبود آسم و تنگی نفس، بیش فعالی ، صرع و … نیز انجام گرفته است.

خواص زینک برای مردان

• افزایش سطح عملکرد ورزشی
• بهبود توان باروری
• بهبود سیستم ایمین
• سلامت پروستات

خواص زینک برای مردان نیز  بسیار گسترده است. به برخی از آنها در لیست بالا اشاره شد. به صورت کلی نیاز مردان به Zinc بیشتر از زنان است. همین نکته اهمیت روی را برای مردان نشان می دهد. در ادامه فواید زینک برای مردان را بیشتر توضیح می دهیم :

افزایش سطح عملکرد ورزشی

بررسی های عملی نشان داده است که آن دسته از آقایانی که اندوخته مناسبی از زینک در بدن خود دارند دیرتر از دیگران دچار خستگی ناشی از فعالیت بدنی می شوند.

احتمالا زینک با تنظیم میزان ترشح تیروئید و تستسترون می تواند در این زمینه نقش مفیدی داشته باشد.

بهبود توان باروری

یکی از خواص زینک که بسیار مورد توجه قرار گرفته است توانایی آن در بهبود قدرت باروری است.

فواید زینک برای مردان در تنظیم سطح هورمون های جنسی مردانه (تستوسترون) می تواند توانایی جنسی آنها را افزایش دهد. هورمون تستوسترون و دی هیدروتستوسترون برخی مشکلات رایج مانند کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ را برطرف کند.

همچنین می تواند مشکل کم تحرکی اسپرم ها را که به دلیل رادیکال های آزاد و … به وجود می آید را رفع کند. مصرف مقادیر مناسب زینک همچنین غلظت مایع منی و تعداد اسپرم را افزایش میدهد.

به هر صورت کمبود زینک می تواند باعث مشکلات ناباروری بشود.

بهبود سیستم ایمنی

البته صرفا این فواید زینک برای مردان نیست و اثرات آن به خوبی در زنان و کودکان نیز مشاهده می شود.

زینک ( zinc ) می تواند به گلبول های سفید خون برای مبارزه با باکتری ها و ویروس ها کمک کند.

مطالعاتی نیز انجام شده که حتی از نقش مستقیم روی در از بین بردن برخی میکروب ها حکایت دارد. البته این مساله همیشه صادق نیست.

زینک همچنین با اثر ضد التهابی خود به دستگاه ایمنی بدن و بهبود برخی بیماری ها یاری می رساند.

نتایج یک بررسی بر روی افراد دچار اچ آی وی ( ایدز ) نیز نشان داد که وجود مقادیر کافی از ماده معدنی زینک با کاهش خطر بیماری های عفونی و نقص ایمنی ارتباط روشنی وجود دارد.

از طرفی مصرف مکمل های Zinc طول دوره سرماخوردگی را کاهش می دهد.

در نتیجه در مورد ارتباط خواص زینک و تقویت دستگاه ایمنی اتفاق نظر وجود دارد.

سلامت پروستات، غده مردانه

از دیگر موارد مهم خواص زینک برای مردان کمک به حفظ سلامت پروستات می باشد. روی برای مردان از طریق کمک ب کاهش التهاب پروستات تاثیر بسیار خوبی دارد.

خواص زینک برای زنان

مواردی که تا کنون درباره فواید زینک گفتیم در مورد زنان نیز صادق است. با این وجود با توجه به برخی تفوات های ذاتی بین مردان و زنان، می توان از برخی ویژگی های عنصر روی به صورت اختصاصی برای خانم ها نام برد.

جلوگیری از ریزش مو

بحث زیبایی ظاهری برای خانم ها اهمیت بیشتری نسبت به مردان دارد. سلامت و زیبایی مو همیشه برای خانم ها مهم بوده است.

کابوس ریزش مو یا کم پشت شدن آنها می تواند برای هر کس در هر سن و سالی اتفاق بیافتد.

خواص زینک از یک سو سبب جلوگیری از ریزش مو می شود و از سوی دیگر در صورت بروز این مشکل روند رویش و رشد مجدد آنها را تقویت می کند.

این ویژگی هم به خاطر خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است و هم خصوصیت مهم ضد آندورژنی! زینک این خاصیت خود را احتمالا از طریق تنظیم سطح هورمون های بدن انجام می دهد.

کاهش خطرات و عوارض حاملگی

مصرف مقادیر کافی از فلز روی می توانند برخی عوارض بارداری مانند پره اکلامسی که از آن با نام فشار خون بارداری هم نام برده می شود را کاهش دهد.

زینک همچنین خطر سقط جنین، بارداری های طولانی، زایمان ها پیش از موعد و زودرس و همچنین مشکلات جنینی را کاهش می دهد.

کاهش ناراحتی و درد قاعدگی

یکی دیگر از خواص زینک برای زنان کاهش درد دوران خنریزی ماهانه است. این ناراحتی که بخش زیادی از بانوان را درگیر خود می کند با مصرف زینک و مفنامیک اسید به طور همزمان به شکل قابل ملاحظه ای کمتر می شود.

به این ترتیب Zinc به کیفیت زندگی بانوان کمک زیادی می کند.

سایر خواص زینک

همانطور که گفتیم نقش و وظایف زینک در بدن بسیار گسترده است.

علاوه بر آنچه تا کنون گفتیم روی ( زینک ) می تواند در حمایت از کبد در برابر آسیب ها، کمک به پیشگیری از بیماری های قلبی، کمک به کم کردن وزن، کاهش بوی بد بدن، جلوگیری از برخی بیماری ها و سرطان ها و حتی سلامت استخوان ها نقش بازی کند.

خواص زینک به قدری گسترده است که شاید نتوان به همه آنها اشاره کرد.

بدن ما در هر روز به چه مقدار زینک احتیاج دارد؟

با توجه به خواص  شگفت انگیز زینک یا روی بهتر است مطمئن شویم که میزان کافی از زینک را به صورت روزنه دریافت می کنیم.

برای اطلاع از میزان نیاز و مصرف روزانه روی می توانید از جدول زیر استفاده نمایید.

زینک در کدام غذاها و میوه ها وجود دارد ؟

با داشتن یک رژیم غذایی سالم، متعادل و کامل می‌توانید مطمئن باشید که مقدار کافی از ماده معدنی زینک را در یافت می نمایید.

انواع غذاهایی که حاوی روی می باشند شامل :

• گوشت های قرمز
• گوشت طیور به خصوص بوقلمون
• جگر
• جوانه گندم
• دانه کدو تنبل
• میگو
• زرده تخم مرغ
• محصولات سویا
• صدف
• مرغ: بوقلمون و مرغ
• ماهی: ساردین و سالمون
• حبوبات: نخود، عدس، لوبیا چشم بلبلی و غیره.
• آجیل و دانه ها: تخمه کدو تنبل، بادام هندی، دانه شاهدانه و غیره.
• لبنیات: شیر، ماست و پنیر
• تخم مرغ
• غلات کامل: جو، کینوا، برنج قهوه ای و غیره.
• برخی از سبزیجات: قارچ، کلم پیچ، نخود، مارچوبه و سبزی چغندر

آیا لازم است از مکمل زینک استفاده کنیم ؟

داشتن یک رژیم غذایی سالم شما را از بابت بهره مند شدن از خواص زینک مطمئن می کند. اما در برخی شرایط و زمانی که پزشک تشخیص کمبود زینک در شما بدهد، احتمالا باید از انواع مکمل زینک استفاده نمایید.

در بخش فروشگاه داروخانه آنلاین سپ و می توانید انواع مکمل زینک را مشاهده و آنها را مقایسه و خرید نمایید.

یکی از بهترین پیشنهادهای مکمل زینک قرص زینک پلاس ۱۵ یورو ویتال است که می توانید آن را به راحتی از داروخانه آنلاین داروسپ تهیه کنید.