کمبود ویتامین دی در کودکان

کمبود ویتامین دی در کودکان زیادی مشاده می شود و می تواند مشکلات بسیار زیادی را برای سلامتی آنها ایجاد کند.

ویتامین D یک ترکیب فعال متابولیکی حیاتی است که یا در خود بدن و به واسطه اشعه فرابنفش خورشید (UVB) ساخته می شود یا از طریق سیستم گوارشی از غذاهای خاص جذب می شود.

راه اصلی و عمده تامین ویتامین D بهره گرفتن از نور خورشید است و منابع غذایی دارای Vitamin D بسیار محدود هستند. بسیار بعید است که رژیم غذایی به تنهایی مقادیر کافی از این ریز مغذی را برای بدن مهیا کند.

نیاز بدن به ویتامین D3 بسیار گسترده است. مقادیر کافی از آن با داشتن استخوان‌های مستحکم و جلوگیری از نرمی و پوکی استخوان، سیستم ایمنی قدرتمند و هوشیار، کاهش خطر زایمان زودرس ، سلامت روان ، ماهیچه های سالم و پیشگیری احتمالی از تعدادی از بیماری‌ها ارتباط مستقیم دارد.

لذا سلامت کودکان و نوزادان در گرو دریافت مقادیر مشخصی از ویتامین دی ست. این مساله در مورد جنین داخل رحم نیز صدق می کند.

بنابراین در صورتی که نور آفتاب کافی به کودک نرسد و رژیم غذایی مناسبی هم نداشته باشد به زودی دچار مشکلات فراوانی می شویم.

تخمین زده می شود که از بین هر ۷ نفر یک نفر دچار کمبود این ویتامین هستند. این مقدار در کشورهای فقیر تر رایج و فراگیرتر است. این مساله یک نگرانی عمومی در مورد سلامت همه رده های سنی و به ویژه در کودکان و خردسالان ایجاد کرده است.

چرا خردسالان و کودکان به ویتامین D نیاز دارند؟

در مورد نقش D3 برای حفظ سلامت خردسالان، کودکان و نوجوانان و حتی جنین داخل رحم هیچ شکی وجود ندارد.

تحقیقات نشان می دهد که ویتامین دی حداقل به دلایل زیر برای کودکان ضروری است :

• داستن استخوان‌های قوی‌تر: مهم ترین عامل برای تقویت استخوان ها کلسیم است. اما نکته  مهمی که نباید از آن غافل شد این است که مواد معدنیو از جمله کلسیم بدون حضور ویتامین D به خوبی جذب نخواهند شد. به این دلیل که شکل گیری استخوان ها در دوران کودکی و نوجوانی اتفاق می افتد دریافت مقادیر کافی از کلسیم و Vitamin D ضروری است.

گاهی کمبود این ریز مغذی ها در کودکان به قدری شدید است که استخوان ها بر اثر وزن کودک خمیده می شوند. به این عارضه راشیتیسم یا نرمی استخوان گفته می شود.

• سیستم ایمنی سالم : D3  می تواند به تقویت دستگاه ایمنی بدن کمک کند. وجود مقادیر مناسبی از آن به جلوگیری ابتلا به بیماری های ویروسی دستگاه تنفسی کمک می کند.

• کاهش خطر زایمان زودرس: یکی دیگر از مزایای این ویتامین کم کردن ریسک زایمان پیش از موعد است. این مساله می تواند رشد و نمو و سلامت جنین را تامین کند.

• پیشگیری از برخی بیماری ها : اگر هنوز دلایل کافی برای اثبات کامل نقش این ویتامین در پیشگیری از بیماری هایی مانند سرطان و مشکلات قلبی و عروقی وجود ندارد اما شواهدی هستند که  مفید آن را در این زمینه نشان می دهند.

خواص Vitamin D بسیار گسترده تر از مواردی است که در بالا به آن اشاره کردیم. با این وجود همانطور که در ابتدای به آن اشاره کردیم تخمین زده می شود که حدود ۱۶ درصد افراد و به ویژه کودکان و نوجوانان دچار کمبود ویتامین دی هستند.

 نیاز روزانه کودکان به ویتامین دی

نیاز افراد به این ریزمغذی در سنین  مختلف و درشاریط خاص تغییر می کند. در مورد نیاز فرزند خود باید با پزشک مشورت کنید.

با این وجود به صورت کلی  برای کودکان کمتر از یک سال  روزانه ۴۰۰  و برای کودکان بالای یک سال ۶۰۰ واحد بین المللی توصیه می شود.

البته در شرایطی که کودک دچار مشکلات و بیماری های خاص باشد این مقدار می تواند بسیار بیشتر شود. تشخیص این مساله تنها در صلاحیت پزشک است.

آیا کودک من درمعرض فقر Vitamin D است ؟

تامین ویتامین دی کودکان به دو عامل استفاده کافی از نور خورشید و بهره گرفتن از یک رژیم غذایی سالم و کامل بستگی دارد.

بنابراین چند دسته از کودکان ممکن است در خطر کمبود ویتامین D باشند، در صورتی که :

• نوزاد با زایمان زودرس به دنیا آمده است.
• نوزاد شما پس از ۶ ماهگی همچنان تنها از شیر مادر تغذیه می کند.
• کودک پوست تیره دارد
• بیشتر وقت خود را در داخل خانه می گذرانند و نور خورشید زیادی دریافت نمی کند.
• دچار برخی بیماری های کبدی و کلیوی یا سلیاک و فیبروز کیستیک است
• داروهایی مصرف می کند که بر سطح ویتامین دی تاثیر می گذارد. (از جمله داروهای کنترل کننده صرع و تشنج)
• کودک دچار اضافه وزن باشد.

در چنین شرایطی احتمال فقرو کمبود ویتامین دی بیشتر از همیشه است. بنابراین لازم است در مورد وضعیت کودک خود حتما با پزشک او در ارتباط باشید.

پزشک پس از دریافت شرح حال شما و بررسی شرایط کودک می تواند آزمایش ویتامین D خون تجویز کند که بهترین راه برای بررسی سطح این ویتامین در بدن است.

بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش پزشک راه حل مناسب برای درمان کمبود ویتامین د را پیشنهاد می کند.

علایم کمبود ویتامین دی در کودکان

اگر کودک به هر دلیل هر یک از عواملی که به آن اشاره کردیم نتواند ویتامین مورد نیاز بدن خود را فراهم کند دچار فقر دی ۳ می شود.

کمبود ویتامین D منجر به علائم و نشانه های بی شماری و متوعی می شود. اما  نشانه های معمولی عبارتند از:

•  درد استخوان به شکلی که حتی ممکن است کودک را در شب از خواب بیدار کند
• بدشکلی اسکلتی
• اختلال در رشد طبیعی
•  تاخیر در راه رفتن
•  درد یا ضعف عضلات
• شکستگی مکرر استخوان ها
• افسردگی

این نشانه ها حاکی از آن است سطح ویتامین دی در بدن کودک به شدت پایین است به طوری که با انجام تست عدد ویتامین دی در آزمایش بسیار پایین تر از حد نرمال خواهد بود. مقدار نرمال ویتامین دی بین ۳۰ تا ۱۰۰ نانوگرم است.

پیش از این در نوشته آزمایش ویتامین D خون به صورت مفصل در مورد تفسیر آزمایش و موارد مرتبط با آن توضیح داده ایم. توصیه می کنیم حتما آن را مطالعه کنید.

اما به صورت اجمالی در پاسخ به این سوال که آیا کمبود ویتامین دی خطرناک است ؟ باید پاسخ مثبت بدهیم. این مساله حتما نیاز به درمان و مداخله پزشکی دارد.

روش درمان فقر ویتامین دی

پزشک در نهایت  کمبود ویتامین D در کودکان را بر اساس تفسیر آزمایش تشخیص می دهد.

در چنین شرایطی برای کمبودهای خفیف، ممکن است توصیه کند که کودک شما نیاز بیشتری به آفتاب گرفتن یا اصلاح رژیم غذایی و مصرف ماهی، زرده تخم مرغ و …  دارد.

اما اگر فرزندتان کمبود شدید ویتامین D دارد، پزشک به احتمال فراوان مکمل‌های ویتامین D3 را تجویز می کند.

تشخیص اینکه چه مکملی را برای چه مدت زمانی مصرف نمایید بر عهده پزشک است.

مثلا ممکن است مکمل را در قالب یک یا چند دز بزرگ مانند آمپول ویتامین دی ۳۰۰ هزار واحد. یا استفاده از سافت ژل های ۵۰ هزار واحدی را برای چند هفته توصیه نماید.

همچنین ممکن است  قرص های با دز معمول ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد را برای شما تجویز کند.

برای خردسالان نیز در صورت لزوم قطره ویتامین دی تجویز خواهد شد.

با این وجود بهتری راه درمان و پیشگیری از کمبود ویتامین D در کودکان استفاده از نور آفتاب و یک رژیم غذایی کامل و مناسب است.

در صورتی که می خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید ما به شما مقاله ویتامین دی را بیشتر بشناسیم را توصیه می کند.