این راهنمای کامل شناخت عوارض کمبود ویتامین D

در این نوشته به شما خواهیم گفت که عوارض کمبود ویتامین D در بدن چیست و اگر به مقدار کافی ویتامین دی دریافت نکنید چه اتفاقاتی برای بدن شما خواهد افتاد.

اهمیت ویتامین دی

ویتامین D یک ویتامین بسیار مهم است که عملکردهای مهم زیادی در سراسر بدن شما به وجود آن بستگی دارد به همبن دلیل شناخت عوارض و علایم کمبود ویتامین دی اهمیت بسیار زیادی دارد.

پیش از این به صورت مفصل در نوشته ای با عنوان ” ویتامین دی را بهتر بشناسیم “ در مورد ویژگی ها و خواص ویتامین D صحبت کردیم.

برخلاف سایر ویتامین ها، ویتامین D مانند یک هورمون نیز عمل می کند. بسیاری از سلول های بدن انسان گیرنده های ویتامین دی دارند. این به این معنا است که ویتامین دی بر روی عملکرد سلول ها و بخش های گسترده ای از بدن تاثیر گذار است. دقیقا به همین دلیل عوارض کمبود ویتامین D میتواند بسیار زیاد و جدی باشد.

هنگامی که پوست شما در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن شما کلسترول را به ویتامین دی تبدیل می کند.

در غذاهای خاصی مانند ماهی های چرب و محصولات لبنی غنی شده یافت می شود، اگرچه دریافت کافی ویتامین D از رژیم غذایی به تنهایی بسیار دشوارو اندک است.

اگر از نور خورشید دوری می‌کنید یا از حساسیت به شیر رنج می‌برید یا از رژیم های غذایی سختگیرانه ی گیاهی پیروی می‌کنید، ممکن است در معرض خطر کمبود ویتامین D باشید.

همچنبن برای اینکه بدانبد چه غذاهایی ویتامین دی دارند می توانید به این لینک مراجعه کنید.

چرا ویتامین D اینقدر مهم است؟

در ویتامین D هفت مزیت کلیدی وجود دارد که می تواند نقش بسیار مهمی در سلامت جسم و روان انسان ایفا کند.از جمله :

۱- جلوگیری از تحلیل استخوان

۲- پیشگیری از سرطان

۳- پیشگیری از افسردگی

۴- پیشگیری از دیابت نوع ۲

۵- پیشگیری از بیماری های قلب و عروقی

۶- پیشگیری ازکاهش وزن

۷- پیشگیری از ام اس (MS)

با این وجود مصرف بیش از اندازه این ویتامین هم می تواند عوارض و بیماری هایی را به همراه داشته باشد.

می توانید در مقاله عوارض مصرف زیاد از مکمل های ویتامین D3 در این باره مطالب مفصل تری بخوانید.

در نقطه مقابل همانطور که خواهیم گفت عوارض کمبود ویتامین D نیز بسیار جدی هستند.

مهم ترین عوارض کمبود ویتامین D در بدن

ازمیان مهم ترین عوارض کمبود ویتامین D می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی
• اختلال شناختی در افراد مسن
• آسم شدید در کودکان
• سرطان

علائم کمبود ویتامین D چیست؟

تخمین زده می شود که حدود ۱ میلیارد نفر در سراسر جهان دچار کمبود ویتامین دی هستند.

در اینجا به برخی از علائم و نشانه های کمبود ویتامین D اشاره خواهیم کرد.

ضعیف بودن بدن و عفونت های مکرر، مهم ترین عوارض کمبود ویتامین D

یکی از مهم ترین نقش ها و وظایف ویتامین D قوی نگه داشتن سیستم ایمنی بدن است تا بدن بتواند با ویروس ها و باکتری هایی که باعث بیماری می شوند مبارزه کند.

چرا که ویتامین دی به طور مستقیم با سلول هایی که مسئول مبارزه با عفونت ها هستند در ارتباط است.

اگر زیاد بیمار می شوید، به خصوص مرتبا دچارسرماخوردگی یا آنفولانزا می شوید ممکن است که سطح ویتامین D درخون شما پایین باشد.

تا کنون چندین مطالعه و پژوهش ارتباط بین کمبود ویتامین دی و عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و ذات‌الریه را ثابت کرده اند.

از انجا که یکی از عوارض کمبود ویتامین D تضعیف سیستم ایمنی است، تعدادی از مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل های ویتامین D با دوز حداکثر ۴۰۰۰ واحد بین المللی در روز می تواند ممکن خطر ابتلا دستگاه تنفسی به عفونت را کاهش دهد.

خستگی مفرط

احساس خستگی می تواند دلایل زیادی داشته باشد و کمبود ویتامین D ممکن است یکی از آن دلایل باشد.

این در حالی است که Vitamin D اغلب به عنوان یک از علت های بالقوه خستگی های بی دلیل و زیاد نادیده گرفته می شود.

مطالعات موردی نشان داده اند که سطوح بسیار پایین ویتامین D در خون می تواند باعث خستگی شود که همین هم می تواند تأثیری منفی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد.

اثرات ویتامین D بر خستگی و کیفیت خواب در کودکان نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در مطالعه‌ای که بر روی ۳۹ کودک انجام شد، کودکانی که سطح ویتامین D پایینی داشتند کیفیت خواب پایین تر، مدت خواب کمتر و دیر خوابیدن را تجربه می کردند.

چندین مطالعه دیگر هم نشان داده‌اند که مکمل ویتامین D می‌تواند شدت خستگی را در افرادی که به کمبود ویتامین دی مبتلا بوندند را کاهش دهد.

به طورخلاصه خستگی مفرط  ممکن است یکی از نشانه ها و عوارض کمبود ویتامین D باشد ومصرف مکمل ها بعد از مشورت با پزشک ممکن است به بهبود سطح انرژی کمک کند.

درد استخوان و کمر یکی از شایع ترین عوارض عوارض کمبود ویتامین D

ویتامین D از راه های مختلفی به حفظ سلامت استخوان ها کمک می کند، چرا که جذب کلسیم در بدن شما را افزایش می دهد. این مهم ترین وظیفه ویتامین دی در بدن است.

قبلا در مقاله ” ویتامین D را بهتر بشناسیم ” کمبود ویتامین دی با راشیتیسم مرتبط است، بیماری که منجر به نرمی استخوان و بدشکلی های اسکلتی می شود.

به همین دلیل درد استخوان و کمردرد هم ممکن است نشانه‌ای از سطح ناکافی و به عبارتی بخشی از عوارض کمبود ویتامین D در خون باشد.

مطالعات انجام شده در این رابطه، ارتباط زیادی بین کمبود ویتامین دی در بدن و کمردرد مزمن پیدا کرده است.

آزمایشات بر روی۹۸ فرد مبتلا به کمردرد، نشان داد که افرادی که ویتامین دی کمتری داشتند درد بیشتری را در کمر خود احساس می کردند.

همچنین بررسی دیگری از ۸۱ مطالعه نشان داد که افراد مبتلا به ورم مفاصل، درد عضلانی و درد های استخوانی مزمن، سطوح ویتامین D کمتری  نسبت به افراد بدون این مشکلات را دارند.

بروز افسردگی هم یکی از عوارض کمبود ویتامین D است

حالات افسردگی ممکن است نشانه کمبود ویتامین D باشند.

محققان کمبود ویتامین دی را با افسردگی به ویژه در افراد مسن مرتبط دانسته اند و در یک تجزیه و تحلیل در ۶۵ درصد از مطالعات بین سطوح پایین ویتامین D خون و افسردگی ارتباط پیدا کردند.

اما از سوی دیگر، بیشتر کارآزمایی‌های کنترل‌شده، که وزن و اعتبار بیشتری نسبت به مطالعات مشاهده ای دارند، رابطه ای بین افسردگی و کمبود ویتامین دی پیدا نکردند.

با این حال، بررسی هایی که این مطالعات را تجزیه و تحلیل کردند، گفته اند که دوزهای ویتامین دی داده شده به افراد در مطالعات کنترل شده، مقدار بسیار کمی بوده است و زمان کافی برای مشاهده تاثیر مکمل های ویتامین D در نظر گرفته نشده است.

علاوه بر این، آنها را مشاهده کنید که برخی از مطالعات ممکن است به اندازه کافی برای مشاهده مکمل ویتامین D بر خلق و خو ادامه دهند.

برخی از مطالعات نیزنشان داده اند که مصرف ویتامین D به افرادی که دچار کمبودآن هستند به بهبود افسردگی  از جمله افسردگی های فصلی که معمولا در ماه های سردتر رخ می دهد کمک کرده است.

افسردگی با سطوح پایین ویتامین D در بدن مرتبط است چنانچه برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل باعث بهبود خلق و خو می‌شود.

بنابراین احتمالا می توان یکی از عوارض کمبود ویتامین D در بدن را افسردگی دانست.

اختلال در ترمیم زخم هم یکی از عوارض کمبود ویتامین D است

کندی بهبود زخم پس از جراحی یا جراحت ممکن است بخشی از عوارض کمبود ویتامین D در بدن باشد.

در واقع، نتایج یک مطالعه نشان داده است که ویتامین دی باعث افزایش تولید ترکیباتی می شود که برای تشکیل لایه جدید پوست به عنوان بخشی از فرآیند بهبود زخم، بسیار ضروری هستند.

متأسفانه، تحقیقات بسیار کمی در مورد اثرات مکمل های ویتامین دی بر بهبود زخم در افراد مبتلا به کمبود آن وجود دارد

یک تجزیه و تحلیل به بیماران مبتلا به عفونت پای مرتبط با دیابت پرداخت.

با این حال، یک مطالعه بر روی ۶۰ نفرکه به زخم پای مرتبط با دیابت مبتلا بودند نشان داد که مصرف مکمل ویتامین D به مدت ۱۲ هفته به طور قابل توجهی بهبود زخم را در مقایسه با گروه کنترل بهبود می بخشد.

به صورت خلاصه می توان گفت سطوح ناکافی ویتامین D در بدن ممکن است منجر به بهبود طولانی مدت زخم پس از جراحی، آسیب یا عفونت شود.

تحلیل استخوانها یکی از عوارض مهم ویتامین D

ویتامین D نقش مهمی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان دارد.

باور عمومی در افرادی که دچار تحلیل استخوان شده اند این است که میزان کلسیم بدن کم است در حالی که ممکن است که کمبود ویتامین D نیز داشته باشند.

پایین بودن تراکم مواد معدنی استخوان نشانه این است که استخوان ها کلسیم و سایر مواد معدنی کافی در اختیار ندارند این امر، افراد مسن، به ویژه زنان را در معرض خطر بیشتری برای شکستگیهای استخوانی قرار می دهد.

در یک مطالعه مشاهده ای بزرگ بر روی بیش از ۱۱۰۰ زن میانسال یائسه ، محققان یک ارتباط قوی بین سطوح پایین ویتامین D و تراکم استخوان پایین پیدا کردند.

با این حال، یک مطالعه کنترل‌شده نیز نشان داد که زنانی که کمبود ویتامین D داشتند، با مصرف مکمل‌های با دوز بالا،با وجود اینکه سطح ویتامین دی در خون آنها افزایش یافت اما تراکم مواد معدنی در استخوان ها تغییری پیدا نکرد.

صرف نظر از این یافته ها، دریافت ویتامین D کافی و حفظ این ویتامین درسطح خون در محدوده بهینه می تواند روش خوبی برای محافظت از توده استخوانی و کاهش خطر شکستگی های استخوانی باشد.

پایین بودن تراکم مواد معدنی استخوان ممکن است نشانه ای از عوارض کمبود ویتامین D باشد وبا افزایش سن دریافت مقدار کافی از این ویتامین برای حفظ توده استخوانی مهم است.

ریزش مو

در بیشتر موارد ریزش مو اغلب به استرس نسبت داده می شود که مطمئناً یک علت شایع است.

با این حال، زمانی که ریزش مو شدید باشد، ممکن است نتیجه یک بیماری یا کمبود مواد مغذی در بدن باشد.

ریزش مو در زنان با سطوح پایین ویتامین دی مرتبط است، اگرچه تحقیقات بسیار کمی تا به امروز در این مورد انجام شده است.

به طور خاص، تحقیقات نشان می دهد که سطوح پایین Vitamin D با طاسی منطقه ای مرتبط است و ممکن است یک عامل خطر برای ابتلا به این بیماری باشد.

یک مطالعه در بین افراد مبتلا به طاسی نشان داد که سطوح پایین ویتامین D خون با ریزش شدید مو، مرتبط است .

خلاصه : ریزش مو ممکن است نشانه ای از کمبود ویتامین D در ریزش موی زنانه یا بیماری خودایمنی طاسی باشد.

عوارض کمبود ویتامین D و درد عضلانی

با وجودی که شناسایی علت درد عضلات ممکن است آسان نباشد اما شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه استخوان درد و ضعف عضلانی می تواند به معنای کمبود ویتامین D  در کودکان و بزرگسالان باشد.

در یک مطالعه، ۷۱ درصد از افراد مبتلا به درد های مزمن عضلانی دچار کمبود ویتامین D بوده اند.

طبق یک بررسی، ویتامین D ممکن است در مسیرهای سیگنال دهی درد بدن نقش داشته باشد که می تواند در ایجاد درد مزمن نقش داشته باشد.

چندین مطالعه نیز نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های ویتامین د با دوز بالا ممکن است انواع مختلف درد های عضلانی را در افرادی که دچار کمبود ویتامین Dهستند کاهش دهد.

یک مطالعه برروی ۱۲۰ کودک مبتلا به کمبود ویتامین د که دردهای رشدی را تجربه ی کردند، نشان داد که یک دوز واحد از ویتامین دی به طور متوسط ​​۵۷٪  میزان درد را کاهش می دهد.

ارتباطی بین درد مزمن و سطوح پایین ویتامین دی در خون وجود دارد که ممکن است به تعامل بین ویتامین دی و سلول‌های عصبی حساس به درد مربوط باشد.

براین اساس احتمالا درد های عضلانی نیز می تواند ناشی از عوارض کمبود ویتامین D در بدن باشد.

اضطراب

مانند افسردگی، ممکن است بین کمبود ویتامین D و اختلالات اضطرابی ارتباط وجود داشته باشد.

یک مطالعه جداگانه در زنان باردار نشان داد که سطوح ویتامین D می تواند به کاهش اضطراب، بهبود کیفیت خواب و احتمالاً کمک به جلوگیری از افسردگی پس از زایمان نیزکمک کند.

درمان کمبود ویتامین D

درمان کمبود ویتامین D بسیار آسان است. فقط کافی است با تجویز پزشک تان به مقدار کافی از قرص های ویتامین D استفاده کنید.

پوست خود را حداقل ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار دهید.

غذاهای دارای ویتامین دی را مانند زرده تخم مرغ، ماهی های پرچرب،لبنیات غنی شده با ویتامین D را دررژیم غذایی تان وارد کنید.

در مورد غذاهای دارای ویتامین دی بیشتر بخوانید

با رعایت موارد بالا و استفاده از منابع غنی ویتامین دی احتمالا می توانید خود ار از شر عوارض کمبود ویتامین D نجات دهید.

منابع:

1. Parva NR, Tadepalli S, Singh P, et al. Prevalence of vitamin D deficiency and associated risk factors in the US population (2011-2012). Cureus. ۲۰۱۸;۱۰(۶). doi:10.7759/cureus.2741
2. Taylor PN, Davies JS. A review of the growing risk of vitamin D toxicity from inappropriate practice. Br J Clin Pharmacol. ۲۰۱۸;۸۴(۶):۱۱۲۱-۱۱۲۷. doi:10.1111/bcp.13573.
3. Cleveland Clinic. Hypercalcemia. Updated July 2, 2018.
4. Sadiq NM, Naganathan S, Badireddy M. Hypercalcemia. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. Updated September 10, 2020.
5. Kaur P, Mishra SK, Mithal A. Vitamin D toxicity resulting from overzealous correction of vitamin D deficiency. Clin Endocrinol(Oxf). 2015;83(3):327-31. doi: 10.1111/cen.12836
6. Rooney MR, Harnack L, Michos ED, Ogilvie RP, Sempos CT, Lutsey PL. Trends in use of high-dose vitamin D supplements exceeding 1000 or 4000 international units daily, 1999-2014. JAMA. ۲۰۱۷;۳۱۷(۲۳):۲۴۴۸. doi:10.1001/jama.2017.4392
7. Burt LA, Billington EO, Rose MS, Raymond DA, Hanley DA, Boyd SK. Effect of high-dose vitamin D supplementation on volumetric bone density and bone strength: A randomized clinical trial. JAMA. ۲۰۱۹;۳۲۲(۸):۷۳۶. doi:10.1001/jama.2019.11889
8. Anglin RE, Samaan Z, Walter SD, McDonald SD. Vitamin D deficiency and depression in adults: Systematic review and meta-analysis. Br J Psychiatry. ۲۰۱۳;۲۰۲:۱۰۰-۷. doi:10.1192/bjp.bp.111.106666.
9. Li G, Mbuagbaw L, Samaan Z, et al. Efficacy of vitamin D supplementation in depression in adults: A systematic review. J Clin Endocrinol Metab. ۲۰۱۴;۹۹(۳):۷۵۷-۷۶۷. doi:10.1210/jc.2013-3450

۱۰ .healthline​