عوارض کمبود اسید فولیک

کمبود اسید فولیک مانند هر ویتامین و ماده معدنی دیگری می تواند عوارض جدی در بدن انسان ایجاد کند. پیش از این در مقالات مجله دارویی سپ در مورد تعداد زیادی از ویتامین ها و مواد معدنی صحبت کرده ایم.

اسید فولیک شکل مصنوعی فولات و یک نوع ویتامین B است. بسیاری از غذاها حاوی فولات یا اسید فولیک هستند. با این وجود اسید فولیک به عنوان مکمل نیز وجود دارد. این ویتامین اغلب در ترکیب با سایر ویتامین های گروه B استفاده می شود. فولات به شکل اسیدفولیک، خیلی بهتر از منابع غذایی حاوی فولات جذب می شود .

فولات به تشکیل DNA و RNA کمک می کند. همچنین در متابولیسم پروتئین نقش دارد.

ویتامین B9 وظیفه اساسی در تجزیه اسید آمینه هموسیستئین دارد. این آمینو اسید در صورت وجود مقادیر زیاد اثرات مضری در بدن خواهد داشت.

اسید فولیک در سلامت دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد. مهم ترین و  شناخته ترین استفاده از آنها جلوگیری از عوارض بارداری است.

این مقاله به بررسی عملکردهای اسید فولیک در بدن، برخی منابع تامین، میزان مصرف توصیه شده و اثرات کمبود آن می پردازد.

 

اهمیت اسید فولیک

فولات برای انجما طیف وسیعی از عملکردها در بدن مهم است.

اسید فولیک برای پیشگیری و درمان سطوح پایین فولات و سطوح بالای هموسیستئین خون استفاده می شود.

افرادی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند، اسید فولیک را به منظور جلوگیری از نقص های مادرزادی جدی مانند مصرف می کنند.

کمبود فولات در دوران بارداری می تواند منجر به بی نظمی لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و آنسفالی شود. در ادامه درباره عوارض کمبود اسید فولیک بیشتر صحبت می کنیم.

اسید فولیک همچنین برای کنترل یا درمان بسیاری از بیماری‌های دیگر از جمله افسردگی، سکته مغزی، کاهش حافظه و مهارت‌های تفکر و … استفاده می‌شود.

اسید فولیک به ساخت گلبول‌های قرمز جدید و سالم کمک می کند. اگر بدن به اندازه کافی گلبول قرمزتولید نکند، فرد ممکن است دچار کم خونی شود. به همین دلیل یکی از عوارض کمبود اسید فولیک کم خونی است.

فولات همچنین برای سنتز و ترمیم DNA و سایر مواد ژنتیکی و نیز برای تقسیم سلولی مهم و ضروری است.

 

میزان مصرف فولات

میزان توصیه شده مصرف اسید فولیک از طریق موادغذایی یا مکمل های اسید فولیک برحسب سن در جدول زیر آمده است:

سن	میزان توصیه شده
۰-۶ماه	۶۵میکروگرم
۷-۱۲ماه	۸۰ میکروگرم
۱-۳ سال	۱۵۰ میکروگرم
۴-۸سال	۲۰۰ میکروگرم
۹-۱۳ سال	۳۰۰ میکروگرم
۱۴-۱۸ سال	۴۰۰ میکروگرم
۱۹ سال به بالا	۴۰۰ میکروگرم

میزان مصرف و نیاز در افراد خاص را پزشک تشخیص می دهد. اما به صورت کلی زنانی باردار یا  آنهایی که قصد بارداری دارند به ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک در روز احتیاج دارند. چرا ه کمبود اسید فولیک در آنها عوارض جدی ایجاد می کند.

افرادی که spina bifida یا سابقه خانوادگی ناهنجاری های لوله عصبی دارند، باید ۴۰۰۰ میکروگرم در روز مصرف کنند.

زنان شیرده نیز باید حدودا ۵۰۰ میکروگرم در روز مصرف کنند.

در این میان یک نکته مهم وجود دارد. بدن اسید فولیک را از مکمل ها و غذاهای غنی شده بهتر از فولات موجود در غذاهای طبیعی جذب می کند.

منابع غذایی دارای اسید فولیک

اسید فولیک در مکمل های غذایی و غذاهای غنی شده از جمله نان، آرد و غلات وجود دارد. همچنین ممکن است به مکمل های ویتامین B کمپلکس افزوده شود.

بسیاری از غذاها به طور طبیعی سرشار از فولات هستند. بهترین منابع عبارتند از:

• جگر گاو
• اسفناج آب پز
• مارچوبه
• کلم بروکسل
• کاهو
• آووکادو
• کلم بروکلی
• سبزی خردل
• نخود سبز
• لوبیا قرمز
• کنسرو آب گوجه فرنگی
• آب پرتقال
• بادام زمینی بو داده خشک
• پرتقال تازه و گریپ فروت
• پاپایا
• موز
• تخم مرغ آب پز سفت
• طالبی

 

کمبود فولیک اسید

اگر فولات کافی در رژیم غذایی خود نگنجانید با کمبود فولات مواجه شوید. برخی نوشیدنی ها و غذاها، مانند آب مرکبات و سبزیجات سبز تیره، منابع خوبی از فولات هستند.

نخوردن فولات کافی می تواند به شکل نسبتا سریع و در عرض چند هفته منجر به کمبود آن شود.

البته برخی از بیماری ها نیز مانع از جذب فولات می شوند.

 

علائم کمبود فولات یا اسید فولیک

نشانه های کمبود فولات اغلب نامحسوس هستند. آنها عبارتند از:

• خستگی
• خاکستری شدن موها
• زخم های دهانی مانند آفت
• تورم زبان
• مشکلات رشد
• علائم کم خونی که به دلیل کمبود فولات رخ می دهد عبارتند از:
• خستگی مداوم
• ضعف
• بی حالی
• پوست رنگپریده
• تنگی نفس
• تحریک پذیری

 

علل فقر یا کمبود فولیک اسید

فولات یک ویتامین محلول در آب است. این ویتامین در سلول های چربی شما ذخیره نمی شود. این بدان معنی است که شما باید مرتبا فولات مصرف کنید، زیرا بدن شما نمی تواند آن را ذخیره نماید.

به همین دلیل می توان دلایل زیادی را برای کمبود فولات در بدن در نظر گرفت.

 

رژیم غذایی

اگر به اندازه کافی غذاهای غنی از فولات مصرف نکنید، سطح فولات در بدن شما می تواند ظرف چند هفته کاهش یابد.

رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات تازه و غلات غنی شده دلیل اصلی کمبود فولات است.

علاوه بر این، پختن بیش از حد غذا گاهی اوقات  ویتامین ها و از جمله B9 را از بین ببرد.

 

بیماریهای موثر بر کمبود فولات

بیماری هایی که بر جذب در دستگاه گوارش تأثیر می گذارند.این بیماری مبه صورت بالقوه باعث کمبود فولات می شوند. چنین بیماری هایی عبارتند از:

• بیماری کرون
• بیماری سلیاک
• انواع خاصی از سرطان ها
• مشکلات کلیوی شدید که نیاز به دیالیز دارند
• ژنتیک

بدن برخی از افراد به دلیل یک جهش ژنتیکی ز تبدیل صحیح و کارآمد فولات غذایی یا مکمل به شکل قابل استفاده آن یعنی متیل فولات، نا توان هستند. در چنین شرایطی فرد دچار کمبود اسید فولیک می شود.

 

داروهایی که باعث کمبود فولات در بدن می شوند

برخی از داروها نیز باعث کمبود فولات شوند، از جمله :

• فنی توئین (دیلانتین)
• تری متوپریم-سولفامتوکسازول (کوتریموکسازول)
• متوترکسات
• سولفاسالازین

 

مصرف بیش از حد الکل

الکل در جذب فولات اختلال ایجاد می کند. همچنین باعث افزایش دفع فولات از طریق ادرار می شود.

 

 

 

عوارض کمبود اسید فولیک

تا اینجا علل فقر B6 یا فولات را بررسی کردیم. در ادامه مشکلات و بیماری هایی را بررسی می کنیم که ناشی از کمبود فولیک اسید هستند.

 

بی نظمی لوله عصبی

مصرف مکمل های اسید فولیک قبل و در طول بارداری به جلوگیری از بی نظمی لوله عصبی در جنین کمک می کند.

همچنین ممکن است خطر زایمان زودرس، بی نظمی های قلبی و شکاف کام را کاهش دهد.

افسردگی

افرادی که سطح فولات کمتری دارند ممکن است بیشتر دچار افسردگی شوند. مصرف مکمل های اسید فولیک می تواند تاثیر داروهای ضد افسردگی را بیشتر کند.

اوتیسم

بر اساس برخی تحقیقات مصرف اسید فولیک قبل و در اوایل بارداری احتمال ابتلای کودک به اوتیسم را کاهش دهد. با این حال، نتایج مطالعات قطعی نیستند. تحقیقات بیشتری برای تعیین نقش بالقوه کمبود اسید فولیک بر احتمال اوتیسم ضروری است.

 

روماتیسم مفصلی

پزشکان گاهی از اسید فولیک برای کمک به متوترکسات برای آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی استفاده کنند.

متوترکسات یک داروی موثر برای این عارضه است. اما فولات را از بدن خارج می کند. مطالعات نشان می دهد که مصرف مکمل های اسید فولیک می تواند این عوارض جانبی را تا حدودی کاهش دهد.

 

کمبود فولات چگونه تشخیص داده می شود؟

کمبود فولیک اسید با آزمایش خون تشخیص داده می شود. پزشکان اغلب سطح فولات زنان باردار را در طول معاینات قبل از تولد آزمایش می کنند.

 

چه کسانی حتما باید اسید فولیک مصرف کنند؟

دستورالعمل های رسمی توصیه می کنند که تمام زنان باردار و زنانی که می خواهند برای بارداری اقدام کنن باید اسید فولیک مصرف کنند.

اسید فولیک برای رشد اولیه جنین بسیار مهم است. نخاع یکی از اولین قسمت های بدن است که تشکیل می شود. کمبود فولات می تواند منجر به بی نظمی نخاع درجنین شود.

 

عوارض جانبی اسید فولیک

تا اینجا بررسی کردیم که کمبود فولیک اسید چه عوارضی دارد.

جالب است بدانید هیچ عارضه جانبی جدی در ارتباط با مصرف بیش از حد اسید فولیک وجود ندارد. در موارد بسیار نادر، افراد ممکن است ناراحتی معده را گزارش کنند..

بنابراین اگر فردی بیش از حد لازم فولات مصرف کند، جای نگرانی وجود ندارد. به دلیل محلول در آب بودن اسید فولیک اضافی به طور طبیعی از طریق ادرار دفع می شود.

 

تداخل دارویی 

توجه به این نکته مهم است که اسید فولیک احتمالا با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین ممکن است مصرف آن برای همه بی خطر نباشد. همچنین میزان مصرف بستگی به سن، رژیم غذایی و سایر شرایط سلامتی شما دارد.

اگر فرد دارای یکی از موارد زیر باشد، باید قبل از مصرف اسید فولیک با پزشک خود صحبت کند:

• صرع
• دیابت نوع ۲
• روماتیسم مفصلی
• لوپوس
• بیماری التهابی روده (IBD)
• بیماری سلیاک
• افرادی تحت دیالیز کلیه

برای کودکان کمتر از ۱۲ سال، پزشک با توجه به سن یا وزن کودک شما برای تعیین دوز مناسب استفاده می کند.

 

هشدار

اطلاعات این مقاله جایگزین توصیه های پزشک شما نیست. این نوشتار تمام موارد استفاده، اقدامات احتیاطی، تداخلات یا اثرات نامطلوب اسید فولیک را پوشش نمی دهد. همچنین این اطلاعات ممکن است با شرایط خاص سلامتی شما مطابقت نداشته باشد.

تنها مرجع دارای صلاحیت برای تجویز مقدار مصرف اسید فولیک پزشک شما است.